ન તો આગ કે ન પાણી… પારસી સમુદાયમાં ગીધને સોંપવામાં આવે છે મૃતદેહો, જાણો કેમ

• ટાટા સન્સના ભૂતપૂર્વ ચેરમેન સાયરસ મિસ્ત્રીનું મહારાષ્ટ્રના પાલઘરમાં માર્ગ અકસ્માતમાં મૃત્યુએ સમગ્ર દેશને હચમચાવી નાખ્યો છે. નોંધપાત્ર રીતે તેમના અંતિમ સંસ્કાર 6 સપ્ટેમ્બરના રોજ મુંબઈના વરલી સ્મશાન ગૃહમાં થયા હતા. જોકે સાયરસ મિસ્ત્રીના અંતિમ સંસ્કારને લઈને મૂંઝવણ હતી. કારણ કે સાયરસ મિસ્ત્રી પારસી સમુદાયમાંથી આવતા હતા અને તમને જણાવી દઈએ કે પારસી સમુદાયમાં અંતિમ સંસ્કારની પરંપરા સંપૂર્ણપણે અલગ છે.

• પારસી સમુદાયના અંતિમ સંસ્કારની વિધિ અલગ છે
• વાસ્તવમાં પારસી સમુદાયમાં અંતિમ સંસ્કાર માટે મૃતદેહને ન તો બાળવામાં આવે છે કે ન તો પાણીમાં રાખવામાં આવે છે અને ન તો તેને દફનાવવામાં આવે છે. તેના બદલે પારસી સમુદાયમાં મૃતદેહને ખુલ્લામાં રાખી ગીધને સોંપવામાં આવે છે. હા જો તમે આ પહેલીવાર સાંભળી રહ્યા છો તો તમને પારસી સમુદાયની આ પરંપરા વિચિત્ર લાગી શકે છે. પરંતુ વાસ્તવમાં દરેક ધાર્મિક સમુદાયની વિશેષ પરંપરાઓ અને રિવાજો પાછળ કોઈને કોઈ ખાસ તર્ક હોય છે અને પારસી સમુદાયના આ રિવાજ પાછળ આવા કારણો હોય છે.

• વાસ્તવમાં પારસી સમુદાયમાં અગ્નિ, પાણી અને પૃથ્વી જેવી કુદરતી વસ્તુઓને ખૂબ જ આદર આપવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં તેમના માટે મૃતદેહને અગ્નિમાં બાળવો પાણીમાં વહેવડાવવો અથવા તેને પૃથ્વીમાં દાટી દેવો એ અગ્નિ, પાણી અને પૃથ્વીને અપમાનિત અને અપમાનિત કરવા સમાન છે. તેથી પારસી સમુદાયમાં મૃતદેહોના અંતિમ સંસ્કાર માટે અલગ પદ્ધતિ અપનાવવામાં આવી છે.

• મૃતદેહને 'ટાવર ઓફ સાયલન્સ'માં રાખવામાં આવ્યા છે
• તમને જણાવી દઈએ કે મૃતદેહને સ્મશાનગૃહ અથવા કબ્રસ્તાનમાં લઈ જવાને બદલે તેને 'ટાવર ઓફ સાયલન્સ'માં રાખવામાં આવે છે. વાસ્તવમાં 'ટાવર ઓફ સાયલન્સ' એક ગોળાકાર હોલો ઈમારત જેવું છે જેને સામાન્ય ભાષામાં દખ્મા પણ કહેવાય છે. આ કિસ્સામાં, પારસી લોકો તેમના લોકોના મૃતદેહોને ખુલ્લા આકાશ નીચે રાખે છે. આ પછી મૃતદેહને ગીધ, ગરુડ અને કાગડાઓ ખાઈ જાય છે.

• ગીધની ઘટતી સંખ્યા સમસ્યા બની રહી છે
• તે જ સમયે તાજેતરના સમયમાં ભારતમાં ગીધની સંખ્યામાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે જેના કારણે પારસી સમાજ તેના લોકોના અંતિમ સંસ્કાર માટે સમસ્યાઓનો સામનો કરી રહ્યો છે. વાસ્તવમાં પહેલા ગીધ માત્ર થોડા કલાકોમાં જ મૃતદેહને ખાઈ જતા હતા પરંતુ તેમની ગેરહાજરીને કારણે શબના વિઘટનમાં વિલંબ થાય છે અને તેમાંથી દુર્ગંધ આવવા લાગે છે.

• આવી સ્થિતિમાં કેટલાક પારસીઓ તેમનો રિવાજ છોડી દે છે અને અંતિમ સંસ્કાર માટે મૃતદેહને સ્મશાનભૂમિ અથવા ઇલેક્ટ્રિક સ્મશાન ગૃહમાં લઈ જાય છે. જેમ કે સાયરસ મિસ્ત્રીના મૃત્યુ બાદ તેમના મૃતદેહને વર્લીના સ્મશાનગૃહમાં લઈ જઈને અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવ્યા છે.