સ્વરૂપાનંદ સરસ્વતી: અગ્નિ સંસ્કારથી નહિ પણ આવી રીતે કરાય છે અંતિમ સંસ્કાર, આપવામાં આવશે જમીન સમાધિ, જાણો તેની પાછળનું કારણ

• સ્વામી સ્વરૂપાનંદ સરસ્વતી હવે આપણી વચ્ચે નથી. સ્વામી સ્વરૂપાનંદ સરસ્વતી જ્યોતિર્મથ (બદ્રીનાથ) અને શારદા પીઠ (દ્વારકા)ના શંકરાચાર્ય હતા. તમને જણાવી દઈએ કે શંકરાચાર્ય સ્વરૂપાનંદ સરસ્વતી હિન્દુઓના સૌથી મોટા ધર્મગુરુ હતા. તેમણે 11 સપ્ટેમ્બર, રવિવારે 98 વર્ષની વયે અંતિમ શ્વાસ લીધા.

• સ્વામી સ્વરૂપાનંદ સરસ્વતીજીનો જન્મ 2 સપ્ટેમ્બર 1924ના રોજ મધ્ય પ્રદેશના સિવની જિલ્લામાં થયો હતો. તેઓ નાની ઉંમરે આધ્યાત્મિકતામાં જોડાયેલા હતા. તેમના અવસાનથી દેશભરમાં શોકની લહેર ફેલાઈ ગઈ છે. દેશની દિગ્ગજ હસ્તીઓએ સ્વામીજીને શ્રદ્ધાંજલિ આપી છે. સોમવારે સાંજે શંકરાચાર્ય સ્વરૂપાનંદ સરસ્વતીના અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવશે.

• સ્વરૂપાનંદ સરસ્વતીના અંતિમ સંસ્કારની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે. મધ્યપ્રદેશના નરસિંહપુર સ્થિત તેમના આશ્રમમાં તેમના અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવશે. જો કે અમે તમને જણાવી દઈએ કે જે રીતે હિંદુ ધર્મમાં મૃતદેહને બાળીને અગ્નિસંસ્કાર કરવામાં આવે છે તેવી જ રીતે સ્વામીજીના અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવશે નહીં. તેના બદલે તેમને ભમ-સમાધિ આપવામાં આવશે. તેના મૃતદેહને જમીનમાં દાટી દેવામાં આવશે.

• ઉલ્લેખનીય છે કે સંત પરંપરામાં કોઈપણ તપસ્વીના અંતિમ સંસ્કાર મૃતદેહને અગ્નિદાહ આપીને કરવામાં આવતા નથી પરંતુ તેમને સમાધિ આપવામાં આવે છે. સોમવારે સ્વામી સ્વરૂપાનંદ સરસ્વતીજીને પણ જોતેશ્વરના પરમહંસી ગંગા આશ્રમમાં સમાધિ આપવામાં આવશે. જોકે તે મહત્વનું છે.

• વાસ્તવમાં કહેવાય છે કે મૃત્યુ પછી પણ ઋષિમુનિઓ પોતાના શરીરનું દાન કરતા રહે છે. આ અંગે ઉજ્જૈનમાં અખાડા પરિષદના ભૂતપૂર્વ મહાસચિવ અને સ્વસ્તિક ધામના પીઠાધીશ્વર ડૉ. અવધેશપુરી મહારાજે કહ્યું, “સામાન્ય લોકો મૃત્યુ પછી બળી જાય છે પરંતુ ઋષિઓને સમાધિ આપવામાં આવે છે કારણ કે તેમનું આખું જીવન દાનમાં સમર્પિત હોય છે. મૃત્યુ પછી પણ સંતો પોતાના દેહનું દાન કરે છે. અગ્નિદાહ કરીને અંતિમ ક્રિયા કરવાથી શરીરને કોઈ ફાયદો થતો નથી પરંતુ પર્યાવરણને નુકસાન થાય છે તેથી ઋષિમુનિઓના અંતિમ સંસ્કાર જમીન અથવા પાણીમાં સમાધિ આપીને કરવામાં આવે છે.

• તેમણે વાતચીતમાં વધુમાં જણાવ્યું હતું કે આ બંને પદ્ધતિમાં કરોડો નાના જીવોને શરીરમાંથી ખોરાક મળે છે. ઋષિ-મુનિઓ માટે અગ્નિને સીધો સ્પર્શ કરવાની મનાઈ છે. તેથી મૃત્યુ પછી, પૃથ્વી તત્વ અથવા જળ તત્વમાં ભળી જવાની પરંપરા છે. સમાધિના કારણે શિષ્યોને હંમેશા ગુરુનો સંગ મળે છે.

• જમીન દફન કરવાની પ્રક્રિયા આ રીતે થાય છે...
• ભૂ-સમાધિ માટે લગભગ 6 થી 7 ફૂટ લાંબો, પહોળો ખાડો ખોદવામાં આવ્યો છે. આખા ખાડામાં ગાયની લોબર કોટેડ હોય છે. આ ખાડા સિવાય સન્યાસીના શરીરને બેસવાની મુદ્રામાં રાખવા માટે એક નાનો ખાડો ખોદવામાં આવે છે. ખાડામાં ઘણું મીઠું પણ નાખવામાં આવે છે જેથી શરીર બરાબર અને સારી રીતે ઓગળી શકે.

• કોઈપણ સંન્યાસી તેને ભૂમિ સમાધિ આપવા માટે શણગારવામાં આવે છે. તેઓ જે રીતે પહેરતા હતા તે રીતે પોશાક પહેર્યો છે. તિલક લગાવવામાં આવે છે તેમ તિલક લગાવવામાં આવે છે. સ્નાન પછી એક ખાસ મેક-અપ છે. અંતિમ વિધિ વખતે સન્યાસીના શરીર પર ઘી પણ ચઢાવવામાં આવે છે. બીજી તરફ સંન્યાસીની વસ્તુઓ જેમ કે કમંડળ રૂદ્રાક્ષની માળા વગેરે પણ ખાડામાં જ રાખવામાં આવે છે.