ગણેશ ચતુર્થી હિન્દુ ધર્મનો ખૂબ જ પ્રિય તહેવાર છે. આ તહેવાર સમગ્ર ભારતમાં ખૂબ જ ભક્તિ અને આનંદ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. ગણેશ ચતુર્થી મહારાષ્ટ્રનો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ તહેવાર છે. ગણેશ ચતુર્થીના તહેવારના ઘણા દિવસો પહેલા બજારોમાં જોવા મળે છે. ગણેશ પુરાણ અનુસાર ભગવાન ગણેશનો જન્મ ભાદ્રપદ મહિનાની શુક્લ પક્ષની ચતુર્થી તિથિએ થયો હતો. આ કારણોસર દર વર્ષે ભાદ્રપદ ચતુર્થીના રોજ ભગવાન ગણેશની જન્મજયંતિ ખૂબ જ ઉત્સાહ અને ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે.
ચતુર્થી તિથિ પર ગણેશ મૂર્તિની સ્થાપના સાથે 10 દિવસ સુધી ગણેશોત્સવનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ઘરમાં ગણપતિની સ્થાપના કરવી અને વિધિ-વિધાનથી ગણપતિની પૂજા કરવાથી સુખ, સમૃદ્ધિ, શાંતિ અને વિઘ્નો દૂર થાય છે. તે જ સમયે 10 દિવસ પછી અનંત ચતુર્થીના રોજ ગણેશ મૂર્તિના વિસર્જન સાથે ગણેશોત્સવ તહેવાર સમાપ્ત થાય છે.
જોકે ઘણી જગ્યાએ દોઢ દિવસ 5 દિવસ પછી પણ ગણપતિ વિસર્જન કરવામાં આવે છે. મહારાષ્ટ્રમાં ગણેશ ઉત્સવ ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત દેશના ઘણા રાજ્યોમાં લોકો ખૂબ જ ઉત્સાહ અને ધામધૂમથી ગણેશ ઉત્સવની ઉજવણી કરે છે. પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે શા માટે ગણપતિ માત્ર 10 દિવસ જ રહે છે? આખરે 10 દિવસ પછી શા માટે ગણેશ વિસર્જન કરવામાં આવે છે? તમને જણાવી દઈએ કે તેની પાછળ મહાભારતનું એક ખાસ કારણ છે.
ભગવાન ગણેશના શરીર પર ધૂળ અને માટી જમા થઈ ગઈ હતી
એવું માનવામાં આવે છે કે ભાદ્રપદ મહિનાના શુક્લ પક્ષની ગણેશ ચતુર્થીના દિવસે ભગવાન ગણેશનો જન્મ થયો હતો. આ સાથે પૌરાણિક કથાઓમાં એવો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે મહાભારતનું લેખન કાર્ય ગણેશ ચતુર્થીના દિવસથી શરૂ થયું હતું.
હકીકતમાં, મહર્ષિ વેદ વ્યાસમાં મહાભારતની રચના માટે ભગવાન ગણેશએ તેને લખવા માટે પ્રાર્થના કરી હતી. પરંતુ ગણેશજીએ તેમની સમક્ષ એક શરત મૂકી હતી કે જો તેઓ લખવાનું શરૂ કરશે તો તેઓ તેમની કલમ બંધ નહીં કરે. આ સાથે ગણેશજીએ એમ પણ કહ્યું કે જો સમજવાનું બંધ થઈ જશે તો તેઓ લખવાનું બંધ કરી દેશે.
જે પછી મહર્ષિ વેદ વ્યાસે ગણેશજીને કહ્યું કે ભગવાન તમે વિદ્વાનોમાં સૌથી આગળ છો અને હું એક સાધારણ ઋષિ છું. મહર્ષિ વેદ વ્યાસ કહે છે કે મારા તરફથી શ્લોકોમાં કોઈ ભૂલ હોય તો તમે તેને સુધારીને લખતા રહો. આ રીતે મહાભારતના લેખનની શરૂઆત થઈ જે સતત 10 દિવસ સુધી ચાલુ રહી. અનંત ચતુર્થીના દિવસે જ્યારે મહાભારત લખવાનું કાર્ય પૂર્ણ થયું ત્યારે ગણેશજીનો દેહ મૃત અવસ્થામાં હતો.
ગણેશજી જરાય હલનચલન કરી શકતા ન હતા કારણ કે તેમના શરીર પર ધૂળ અને માટી જમા થઈ ગઈ હતી. ત્યારબાદ ભગવાન ગણેશએ સરસ્વતી નદીમાં સ્નાન કરીને તેમના શરીરની ધૂળ અને માટી સાફ કરી. આ જ કારણ છે કે ગણપતિ સ્થાપના 10 દિવસ માટે જ કરવામાં આવે છે. ત્યારબાદ 10 દિવસ પછી અનંત ચતુર્દશીના દિવસે ગણેશજીની મૂર્તિનું વિસર્જન કરવામાં આવે છે.
આત્મા પર મેલ દૂર કરવાનો તહેવાર
જો આપણે આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિકોણથી જોઈએ તો ગણેશોત્સવના આ 10 દિવસ સંયમમાં રહેવાનો અને આપણા મન અને આત્મા પરની ગંદકીને દૂર કરીને તેને સાફ કરવાનો સમય છે. આ દિવસો દરમિયાન વ્યક્તિએ ભગવાન ગણેશની ભક્તિ પર સંપૂર્ણ ધ્યાન આપવું જોઈએ અને તેનું નિરીક્ષણ કરવું જોઈએ. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન ગણેશની સાચી ભક્તિ અને અનુષ્ઠાન સાથે પૂજા કરવાથી જીવનની તમામ પરેશાનીઓ દૂર થઈ જાય છે.
0 Comments