જો તમે ક્યારેય રજાઓમાં ગામ ગયા હોવ તો તમે ઘરના બગીચામાં કે કોઈ ખૂણામાં ગાયના છાણનો ઢગલો જોયો જ હશે. ક્યાંક ગાયના છાણના ઉપલા બનાવવામાં આવે છે તો ક્યાંક ખાતર બનાવીને ખેતરમાં નાખવામાં આવે છે. તમે શહેરમાં રસ્તાની બાજુમાં છાણના ઢગલા પણ જોયા હશે. કેટલાક લોકોએ ગાયના છાણમાંથી ઇંટો, સિમેન્ટ વગેરે બનાવીને ખેડૂતો માટે સરળતા કરી દે છે. અને આવા જ એક વ્યક્તિ છે છત્તીસગઢના રિતેશ અગ્રવાલ.
પશુપાલકો ગાયના છાણમાંથી ડઝનેક વસ્તુઓ બનાવે છે
છત્તીસગઢની રાજધાની રાયપુરના ગોકુલ નગરમાં રહેતા એક પશુપાલકે ગાયના છાણમાંથી ડઝનેક વસ્તુઓ તૈયાર કરી છે. દૈનિક ભાસ્કરના અહેવાલ મુજબ છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં રિતેશ અગ્રવાલ નામના આ વ્યક્તિએ ગાયના છાણમાંથી બેગ, પર્સ, મૂર્તિઓ, દીવા, ઈંટો, પેઇન્ટ, અબીર-ગુલાલ અને ચપ્પલ પણ બનાવ્યા છે.
રિતેશ પહેલ નામની સંસ્થા ચલાવે છે
જ્યારે છત્તીસગઢના મુખ્યમંત્રી ભૂપેશ બઘેલ 2022નું બજેટ સત્ર રજૂ કરવા વિધાનસભા પહોંચ્યા ત્યારે તેમના હાથમાં ગાયના છાણથી બનેલી થેલી હતી. આ બેગ રિતેશ અને તેની સંસ્થા 'એક પહેલ' દ્વારા દસ દિવસની મહેનત બાદ તૈયાર કરવામાં આવી છે.
2015માં નોકરીમાંથી રાજીનામું આપી ગાયનું પાલન કરવાનું શરૂ કર્યું
રીતેશે પોતાનું શિક્ષણ રાયપુરથી જ મેળવ્યું હતું 2003માં તેણે ગ્રેજ્યુએટની ડિગ્રી મેળવી હતી. રીતેશે ઘણી કંપનીઓમાં નોકરી કરી પણ તેનું મન સંમત નહોતું. રિતેશે વાતચીતમાં કહ્યું કે તે ઘણા સમયથી સમાજ માટે કંઈક કરવા માંગતો હતો પરંતુ તે સમજી શક્યો નહીં. રિતેશે કહ્યું, 'ઘણીવાર હું ગાયોને રસ્તા પર રખડતી જોતો હતો. આ ગાયોમાંથી મોટાભાગની ગાયો કચરો ખાવાથી બીમાર પડે છે તો અનેક અકસ્માતનો ભોગ પણ બને છે. હું તેમના માટે કંઈક કરવા માંગતો હતો. 2015 માં મારી નોકરી છોડ્યા પછી મેં ગૌશાળામાં જોડાઈને ગાય સેવા શરૂ કરી.
પ્લાસ્ટિક ઘટાડવાની પહેલ
ગાયના પેટમાંથી આટલા કિલો પ્લાસ્ટિક નીકળ્યું પ્લાસ્ટિક ખાવાથી ગાયનું મોત થયું હોવાના સમાચારો આપણે ઘણી વખત વાંચ્યા છે. ન્યૂઝ Ctrlsના એક લેખ અનુસાર રિતેશ પણ સારી રીતે સમજી ગયો હતો કે પ્લાસ્ટિક ખાવાથી મોટી સંખ્યામાં ગાયો બીમાર પડે છે. તેમનું કહેવું છે કે આવી સ્થિતિમાં દરેક વ્યક્તિએ પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. તેઓ ગાયના છાણમાંથી ચપ્પલ બનાવીને પર્યાવરણમાંથી પ્લાસ્ટિક દૂર કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.
ગાયના છાણમાંથી ચપ્પલ કેવી રીતે બનાવશો?
રિતેશે જણાવ્યું કે ગાયના છાણમાંથી ચપ્પલ બનાવવાની પ્રક્રિયા ખૂબ જ સરળ છે. એબીપી લાઈવના અહેવાલ મુજબ રિતેશ ગોહર ગમ, આયુર્વેદિક જડીબુટ્ટીઓ, ચૂનો અને ગાયના છાણ પાવડરને મિક્સ કરીને ચપ્પલ બનાવે છે. 1 કિલો ગાયના છાણમાંથી 10 ચપ્પલ બનાવવામાં આવે છે. 3-4 કલાક વરસાદમાં ચપ્પલ ભીના થઈ જાય તો પણ બગડતી નથી. તેને તડકામાં સૂકવ્યા બાદ ફરી ઉપયોગ કરી શકાય છે.
હિમાચલ પ્રદેશ અને રાજસ્થાનથી તાલીમ
ગૌશાળામાં કામ કરતી વખતે રિતેશને ગાયને લગતા અન્ય પ્રોજેક્ટમાં પણ કામ કરવાનો મોકો મળ્યો. તેઓને ખબર પડી કે દૂધની ગાય અને દૂધ વગરની ગાય બંને ઉપયોગી છે. આવી ગાયોના છાણમાંથી ઘણી વસ્તુઓ બનાવી શકાય છે. 2018-19માં છત્તીસગઢ સરકારે ગોથાન મોડલ શરૂ કર્યું હતું રિતેશ પણ આ મોડલ સાથે જોડાયેલો હતો. તેણે રાજસ્થાનની રાજધાની જયપુર અને હિમાચલ પ્રદેશમાં ગાયના છાણમાંથી વિવિધ વસ્તુઓ બનાવવાની તાલીમ લીધી.
ગાયના છાણમાંથી ગુલાલ કેવી રીતે બને છે?
ગાયના છાણમાંથી અબીર અને ગુલાલ બનાવવા માટે પહેલા તેને સૂકવવામાં આવે છે. આ પછી ગાયના છાણને પાવડરમાં ફેરવવામાં આવે છે અને તેમાં ફૂલોના સૂકા પાંદડાઓનો પાવડર મિક્સ કરવામાં આવે છે. આ પછી તેમાં કસ્ટર્ડ પાવડર મિક્સ કરવામાં આવે છે. પાવડરને વિવિધ રંગો આપવા માટે કુદરતી રંગોનો પણ ઉપયોગ થાય છે. હળદરનો ઉપયોગ પીળા રંગ માટે થાય છે ધાણાના પાનનો ઉપયોગ લીલા રંગ માટે થાય છે.
લોકોને રોજગાર આપવામાં આવે છે
ગાયના છાણમાંથી વસ્તુઓ બનાવતા શીખ્યા બાદ રીતેશે સ્થાનિક લોકોને પણ આ કામ સાથે જોડ્યા. રિતેશે બીજાઓને પણ તાલીમ આપવાનું શરૂ કર્યું. ગાયના છાણની બનાવટોની માંગ માત્ર છત્તીસગઢથી જ નહીં પરંતુ નજીકના રાજ્યોમાંથી પણ આવવા લાગી.
0 Comments