એક મહિનામાં જ શ્રીલંકા થઈ ગયું બરબાદ, હવે વેચાય રહ્યા છે 500 રૂપિયા પ્રતિ કિલો ચોખા

• અત્યારે શ્રીલંકામાં મોંઘવારીનો દર પણ 17 ટકાને પાર કરી ગયો છે. સમગ્ર દક્ષિણ એશિયામાં કોઈપણ દેશમાં મોંઘવારીનું આ સૌથી ખરાબ સ્તર છે. અત્યારે આ નાના દેશની હાલત એવી છે કે લોકોને 1 કપ ચા માટે 100 રૂપિયા ચૂકવવા પડે છે.

• પાડોશી દેશ શ્રીલંકા છેલ્લા કેટલાક સમયથી ગંભીર આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહ્યું છે. લગભગ ખતમ થઈ ગયેલું વિદેશી મુદ્રા ભંડાર અને જંગી દેવાના બોજને કારણે પડોશી દેશ નાદારીનું જોખમ ઊભું કરે છે. ડૉલર સામે શ્રીલંકન ચલણની કિંમત લગભગ અડધી થઈ ગઈ છે જેના કારણે ઘણી મહત્વની વસ્તુઓના ભાવ આસમાને છે. ડીઝલ-પેટ્રોલ અને ગેસ ખરીદવા માટે લાંબી કતારો જોવા મળી રહી છે. સ્થિતિ એટલી ખરાબ થઈ ગઈ છે કે ખાંડની કિંમત 290 રૂપિયા પ્રતિ કિલો અને ચોખાની કિંમત 500 રૂપિયા પ્રતિ કિલો થઈ ગઈ છે.

• આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ જે એટલી મોંઘી થઈ ગઈ છે
• સરકારી આંકડાઓ અનુસાર શ્રીલંકામાં મોંઘવારીનો દર હવે 17 ટકાને પાર કરી ગયો છે. સમગ્ર દક્ષિણ એશિયામાં કોઈપણ દેશમાં મોંઘવારીનું આ સૌથી ખરાબ સ્તર છે. જેના કારણે શ્રીલંકાની સામે આઝાદી બાદ સૌથી ગંભીર સંકટ ઉભું થયું છે. અત્યારે આ નાના દેશની હાલત એવી છે કે લોકોને 1 કપ ચા માટે 100 રૂપિયા ચૂકવવા પડે છે. એટલું જ નહીં બ્રેડ અને દૂધ જેવી જરૂરી ચીજવસ્તુઓના ભાવ પણ આસમાને છે. સમાચાર અનુસાર, શ્રીલંકામાં બ્રેડના પેકેટની કિંમત હવે 150 રૂપિયા થઈ ગઈ છે. જો દૂધનો પાવડર 1,975 રૂપિયા પ્રતિ કિલો છે તો LPG સિલિન્ડરની કિંમત 4,119 રૂપિયા છે. એ જ રીતે પેટ્રોલ 254 રૂપિયા પ્રતિ લીટર અને ડીઝલ 176 રૂપિયા પ્રતિ લીટર વેચાઈ રહ્યું છે.

• શ્રીલંકાના ચલણનું મૂલ્ય આ રીતે ઘટ્યું
• વાસ્તવમાં, શ્રીલંકાના રૂપિયાનું મૂલ્ય છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં ડૉલર સામે 46 ટકાથી વધુ ઘટ્યું છે. માર્ચમાં શ્રીલંકાના રૂપિયાનું મૂલ્ય કેટલું ઘટ્યું છે તેનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે તે 1 ડૉલરની સામે 201થી તૂટીને 318 શ્રીલંકન રૂપિયા થઈ ગયો છે. અન્ય દેશો સાથે તેની સરખામણી કરીએ તો 1 ડૉલરનું મૂલ્ય લગભગ 76 ભારતીય રૂપિયા, 182 પાકિસ્તાની રૂપિયા, 121 નેપાળી રૂપિયા, 45 મોરિશિયન રૂપિયા અને 14,340 ઇન્ડોનેશિયન રૂપિયા જેટલું છે.

• ફોરેક્સ રિઝર્વ 3 વર્ષમાં આ રીતે ગાયબ થઈ ગયું
• શ્રીલંકાના ચલણ અને અર્થતંત્રની આ દુર્દશાનું કારણ વિશાળ દેવું છે. શ્રીલંકાની વિદેશી મુદ્રા ભંડાર ખતમ થવાના આરે છે. શ્રીલંકા પાસે માત્ર ત્રણ વર્ષ પહેલા જ 7.5 બિલિયન ડોલરનું વિદેશી મુદ્રા ભંડાર હતું જ્યારે ત્યાં નવી સરકાર બની હતી. તેમાં તીવ્ર ઘટાડો થયો અને જુલાઈ 2021માં તે ઘટીને માત્ર $2.8 બિલિયન થઈ ગયો. ગયા વર્ષે નવેમ્બર સુધીમાં તે વધુ ઘટીને $1.58 બિલિયનના સ્તરે પહોંચી ગયું હતું. શ્રીલંકા પાસે વિદેશી દેવાના હપ્તાઓ ચૂકવવા માટે ફોરેક્સ અનામત પણ નથી. IMFએ તાજેતરમાં કહ્યું છે કે શ્રીલંકાની અર્થવ્યવસ્થા નાદારીની આરે છે. વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં ઘટાડો થવાને કારણે શ્રીલંકાના રૂપિયાનું મૂલ્ય પણ ઘટી રહ્યું છે.

• પડોશી દેશના માથા પર આટલા દેવાનો બોજ
• માહિતી અનુસાર શ્રીલંકા પર હાલમાં 51 બિલિયન ડૉલરનો દેવાનો બોજ છે. શ્રીલંકા પર એકલા ચીનનું 5 અબજ ડોલરથી વધુનું દેવું છે. આ ઉપરાંત ભારત અને જાપાન જેવા દેશો ઉપરાંત, શ્રીલંકામાં પણ IMF જેવી સંસ્થાઓ પાસેથી લોન ધિરાણ છે. સરકારી ડેટા અનુસાર, એપ્રિલ 2021 સુધીમાં, શ્રીલંકાનું કુલ વિદેશી દેવું $35 બિલિયન હતું, જે હવે $51 બિલિયન પર પહોંચી ગયું છે. આર્થિક સંકટથી ઘેરાયેલો આ નાનકડો દેશ આ જંગી વિદેશી દેવાના વ્યાજ અને હપ્તાઓ ભરવાનો પણ બોજ છે જે પરિસ્થિતિને વધુ ખરાબ કરી રહ્યો છે.