રાહુલ બજાજનું નિધન 50 વર્ષથી હતા બજાજ ગ્રુપના ચેરમેન, ગેરેજના શેડમાં બનાવ્યું હતું બજાજનું પહેલું સ્કૂટર

• ભારતના પ્રખ્યાત ઉદ્યોગપતિ અને બજાજ ગ્રુપના ભૂતપૂર્વ ચેરમેન રાહુલ બજાજનું આજે પુણેમાં નિધન થયું છે. તેઓ 83 વર્ષના હતા. રાહુલ બજાજ લાંબા સમયથી કેન્સરથી પીડિત હતા. તેઓ છેલ્લા એક મહિનાથી હોસ્પિટલમાં દાખલ હતા. રાહુલ બજાજે બપોરે 2.30 કલાકે અંતિમ શ્વાસ લીધા. આ દરમિયાન તેમના પરિવારના નજીકના સભ્યો તેમની સાથે હાજર હતા. તેમના નિધનના સમાચાર મળતા જ લોકોએ સોશિયલ મીડિયા પર તેમને શ્રદ્ધાંજલિ આપવાનું શરૂ કરી દીધું હતું.

• કોલકાતામાં થયો જન્મ
• રાહુલ બજાજનો જન્મ 10 જૂન, 1938ના રોજ કોલકાતામાં મારવાડી ઉદ્યોગપતિ કમલનયન બજાજ અને સાવિત્રી બજાજને ત્યાં થયો હતો. બજાજ અને નેહરુ પરિવારની ત્રણ પેઢીઓથી પારિવારિક મિત્રતા હતી. રાહુલના પિતા કમલનયન અને ઈન્દિરા ગાંધીએ થોડો સમય એક જ શાળામાં અભ્યાસ કર્યો હતો. તેમને 2001માં પદ્મ ભૂષણનું સન્માન પણ મળી ચૂક્યું છે.

• 1965માં બજાજ ગ્રુપના ચેરમેન બન્યા
• રાહુલ બજાજે 1965માં બજાજ ગ્રુપની જવાબદારી સંભાળી હતી. તેમના નેતૃત્વમાં બજાજ ઓટોનું ટર્નઓવર 7.2 કરોડથી 12 હજાર કરોડ સુધી પહોંચી ગયું અને તે સ્કૂટર વેચનારી દેશની અગ્રણી કંપની બની. તેઓ 50 વર્ષ સુધી બજાજ ગ્રુપના ચેરમેન હતા. 2005 માં રાહુલે કંપનીની કમાન તેમના પુત્ર રાજીવને સોંપવાનું શરૂ કર્યું. ત્યારબાદ તેમણે રાજીવને બજાજ ઓટોના મેનેજિંગ ડાયરેક્ટર બનાવ્યા જેના પછી ઓટોમોબાઈલ ઈન્ડસ્ટ્રીમાં કંપનીના ઉત્પાદનોની માંગ માત્ર સ્થાનિક બજારમાં જ નહીં પરંતુ આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં પણ વધી ગઈ.

• પ્રથમ બજાજ સ્કૂટર ગેરેજના શેડમાં બનાવવામાં આવ્યું હતું
• દેશની ટોચની ટુ-વ્હીલર કંપની બજાજના મૂળ સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં છે. જમનાલાલ બજાજ (1889-1942) તેમના યુગના સફળ ઉદ્યોગપતિ હતા જેમણે સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં પણ ભાગ લીધો હતો. સ્વતંત્રતા સંગ્રામ દરમિયાન તેઓ મહાત્મા ગાંધીના 'ભામાશાહ' હતા. 1926માં તેણે તેણીને દત્તક લીધી અને સેઠ બચરાજ એન્ડ કંપની નામની પેઢી બનાવી. 1942 માં 53 વર્ષની વયે તેમના મૃત્યુ પછી તેમના જમાઈ રામેશ્વર નેવટિયા અને બે પુત્રો કમલનયન અને રામકૃષ્ણ બજાજે બચ્ચરાજ ટ્રેડિંગ કોર્પોરેશનની સ્થાપના કરી.

• 1948 માં કંપનીએ આયાતી ઘટકો સાથે એસેમ્બલ ટુ-વ્હીલર અને થ્રી-વ્હીલર લોન્ચ કર્યા. પ્રથમ બજાજ વેસ્પા સ્કૂટર ગુડગાંવના એક ગેરેજ શેડમાં બનાવવામાં આવ્યું હતું. આ પછી બચ્છરાજ ટ્રેડિંગ કોર્પોરેશને કુર્લા ખાતે મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્લાન્ટ સ્થાપ્યો જે પાછળથી આકુર્ડીમાં શિફ્ટ કરવામાં આવ્યો. અહીં બજાજ પરિવારે ફિરોદિયાઝ સાથે ભાગીદારીમાં, ટુ-વ્હીલર અને થ્રી-વ્હીલર વાહનોના ઉત્પાદન માટે અલગ પ્લાન્ટ સ્થાપ્યા. 1960 માં કંપનીનું નામ બજાજ ઓટો રાખવામાં આવ્યું.

• વેસ્પા સ્કૂટર માટે 15 વર્ષ રાહ જોવી પડી
• ઓછા ખર્ચે અને ઓછા જાળવણી સાથે નાના પરિવારો અને નાના વેપારીઓ માટે ખૂબ જ યોગ્ય બજાજ બ્રાન્ડ વેસ્પા સ્કૂટર ખૂબ જ ઝડપથી લોકપ્રિય બન્યું કે લોકોએ 70 અને 80ના દાયકામાં બજાજ સ્કૂટર ખરીદવા માટે 15 થી 20 વર્ષ રાહ જોવી પડી. તે દિવસોમાં ઘણા લોકોએ બજાજ સ્કૂટરના બુકિંગ નંબર વેચીને અને ઘર બનાવીને લાખોની કમાણી કરી હતી.

• રાહુલે આ જવાબ ક્લાસરૂમમાંથી બહાર કર્યા બાદ આપ્યો હતો
• રાહુલ બજાજે તેના શિક્ષકને કહ્યું હતું કે 'તમે બજાજને હરાવી શકતા નથી' જ્યારે તેને બાળપણમાં વર્ગખંડમાંથી કાઢી મૂકવામાં આવ્યો હતો. રાહુલ બજાજનો સ્વભાવ કોઈના હાથ નીચે કામ કરવાનો નહોતો. રાહુલ બજાજ અને ફિરોદિયા પરિવાર વચ્ચે બિઝનેસની વહેંચણીને લઈને વિવાદ થયો હતો. સપ્ટેમ્બર 1968માં લાંબી કાનૂની લડાઈ પછી ફિરોદિયાઝને બજાજ ટેમ્પો મળ્યો અને રાહુલ બજાજ બજાજ ઓટોના ચેરમેન અને મેનેજિંગ ડિરેક્ટર બન્યા. તેના સ્પર્ધકો એસ્કોર્ટ, એનફિલ્ડ, API, LML અને કાઇનેટિક હતા. તે બધાનો ટુ વ્હીલર માર્કેટમાં 25% અને થ્રી વ્હીલર માર્કેટમાં 10% હિસ્સો હતો. બાકીનું બજાર અમારા બજાજ પાસે હતું.

• પદ્મ ભૂષણથી સન્માનિત
• રાહુલ બજાજને ઉદ્યોગ અને વેપારમાં તેમના યોગદાન બદલ 2001માં પદ્મ ભૂષણથી નવાજવામાં આવ્યા હતા. તેમને ફ્રાન્સના સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન 'નાઈટ ઓફ ધ નેશનલ ઓર્ડર ઓફ ધ લીજન ઓફ ઓનર'થી પણ નવાજવામાં આવ્યા છે. તેઓ 2006 થી 2010 સુધી રાજ્યસભાના સભ્ય પણ હતા. રાહુલ બજાજ 1979-80 અને 1999-2000માં બે વાર કન્ફેડરેશન ઓફ ઈન્ડિયન ઈન્ડસ્ટ્રી (CII)ના પ્રમુખ તરીકે ચૂંટાયા હતા. ભારતના તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ પ્રણવ મુખર્જીએ તેમને 2017 માં લાઈફ ટાઈમ અચીવમેન્ટ માટે CII પ્રેસિડેન્ટ્સ એવોર્ડ અર્પણ કર્યો હતો.

• અનેક આગેવાનોએ શ્રદ્ધાંજલિ આપી હતી
• કેન્દ્રીય મંત્રી રાવસાહેબ દાનવેએ કહ્યું- તેમનું નિધન અમારા, ઉદ્યોગ અને પૂણે માટે મોટી ખોટ છે. તેઓ માત્ર ઉદ્યોગપતિ જ નહોતા પણ સામાજિક કાર્યકર પણ હતા.

• દેવેન્દ્ર ફડણવીસે કહ્યું- દેશની આઝાદીમાં તેઓ જે પરિવાર સાથે જોડાયેલા હતા તેનું મોટું યોગદાન હતું. આ પરિવારનું ઓટોમોબાઈલ ક્ષેત્રમાં મોટું યોગદાન હતું. તેઓ માત્ર ઉદ્યોગપતિ જ નહોતા પરંતુ અનેક સંસ્થાઓ ચલાવતા સામાજિક કાર્યકર હતા. તેમનું નિધન માત્ર મહારાષ્ટ્ર માટે જ નહીં પરંતુ સમગ્ર દેશ માટે મોટી ખોટ છે.

• બારામતીના સાંસદ સુપ્રિયા સુલેએ કહ્યું- હું તેમને તૌ જી કહીને બોલાવતી હતી. અમારા પરિવાર સાથે તેના ઘરેલું સંબંધો હતા. આ આપણું અંગત નુકસાન છે. તેમણે હંમેશા દેશ, રાજ્ય અને સમાજ માટે કામ કર્યું. તેણે હજારો લોકોને મદદ કરી. તેમની પત્ની રૂપા આંટી મરાઠી હતી અને અમે હંમેશા હોળી દીપાવલી પર તેમને મળવા જતા.