આવી રીતે ચાલે છે PMનો કાફલો, ખૂબ જ ચુસ્ત હોય છે સુરક્ષા, તો પછી પણ ફ્લાયઓવર પર વિરોધીઓએ કેવી રીતે રોક્યા?

• દેશમાં વડાપ્રધાનની સુરક્ષા સૌથી કડક છે. જેની જવાબદારી સ્પેશિયલ પ્રોટેક્શન ગ્રુપ (SPG) પર છે. SPGની રચના વર્ષ 1988માં થઈ હતી. SPG 4 ભાગોમાં કામ કરે છે. ઓપરેશન્સ, ટ્રેનિંગ, ઇન્ટેલિજન્સ અને ટુર્સ અને એડમિનિસ્ટ્રેશન.

• વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી બુધવારે પંજાબના ફિરોઝપુરમાં એક રેલીને સંબોધિત કરવાના હતા. જ્યાં પીએમનો કાફલો અચાનક રેલીનો કાર્યક્રમ રદ્દ થતાં પરત ફરી રહ્યો હતો. ત્યારબાદ હુસૈનીવાલામાં બીજી બાજુથી વિરોધ કરી રહેલા ખેડૂતોના અચાનક આગમનને કારણે પીએમનો કાફલો લગભગ 20 મિનિટ સુધી ફ્લાયઓવર પર રોકાઈ ગયો. જેને પીએમની સુરક્ષામાં મોટી ખામી માનવામાં આવી રહી છે. જો કે પીએમના કાફલાને લઈને રૂટ અને વૈકલ્પિક રૂટ પણ અગાઉથી નક્કી કરવામાં આવ્યા છે. ચાલો જાણીએ કે પીએમનો કાફલો કેવી રીતે ચાલે છે અને સુરક્ષા વ્યવસ્થા કેવી છે.

• દેશમાં વડાપ્રધાનની સુરક્ષા સૌથી કડક છે. જેની જવાબદારી સ્પેશિયલ પ્રોટેક્શન ગ્રુપ (SPG) પર છે. SPGની રચના વર્ષ 1988માં થઈ હતી. SPG 4 ભાગોમાં કામ કરે છે. ઓપરેશન્સ, ટ્રેનિંગ, ઇન્ટેલિજન્સ અને પ્રવાસ અને વહીવટ.

• વડાપ્રધાન બુલેટપ્રૂફ, રેન્જ રોવર, મર્સિડીઝ અને BMW 760Li (BMW 7-Series 760Li)માં મુસાફરી કરે છે. હાલમાં જ વડાપ્રધાનના કાફલામાં મર્સિડીઝની લિમોઝિન પણ સામેલ કરવામાં આવી છે. મર્સિડીઝ મેબેક એસ650 ગાર્ડ પણ પીએમ મોદીના કાફલાનો ભાગ છે. આ કાર અનેક સેફ્ટી ફીચર્સથી સજ્જ છે.

• Mercedes-Maybach S650 પુલમેન ગાર્ડને VR10 સ્તરનું રક્ષણ મળે છે. તેના શરીરને ખાસ ધાતુથી સજ્જ કરવામાં આવ્યું છે, જે તેને અભેદ્ય કિલ્લા જેવું બનાવે છે. આ કાર 2 મીટર દૂરથી 15 કિલો TNTના બ્લાસ્ટને પણ ટકી શકે છે. એટલું જ નહીં આ કાર પર પોલીકાર્બોનેટનું કોટિંગ છે જે કારમાં બેઠેલા લોકોને વિસ્ફોટથી બચાવે છે.

• જો પીએમ પર ગેસથી હુમલો થાય છે તો આ કારની કેબિન ગેસ-સેફ ચેમ્બરમાં ફેરવાઈ જાય છે. બેકઅપ તરીકે કારમાં ઓક્સિજન ટાંકી હાજર છે. તેમાં સેલ્ફ-સીલિંગ ઈંધણની ટાંકી પણ છે જે કોઈપણ સ્થિતિમાં વિસ્ફોટ કરી શકાતી નથી. આ સિવાય કારમાં સુરંગ અને બોમ્બનો સામનો કરવા માટે તળિયે આર્મર પ્લેટ્સ છે. આ સિવાય કારમાં ઈમરજન્સી એક્ઝિટ છે. આ સાથે કારના કાચ પણ બુલેટ પ્રુફ છે.

• બે ડમી કાર એકસાથે ચલાવે છે
• પીએમના કાફલામાં તેમની સ્પેશિયલ કાર જેવી જ બે ડમી કાર પણ દોડે છે. તેમજ જામર કાફલાનો મહત્વનો ભાગ છે. જેના પર ઘણા એન્ટેના લગાવવામાં આવ્યા છે. જામરના એન્ટેનામાં રસ્તાની બંને બાજુ 100 મીટરના અંતરે મૂકવામાં આવેલા વિસ્ફોટકોને ડિફ્યુઝ કરવાની ક્ષમતા હોય છે. કાફલામાં ચાલતા તમામ વાહનોમાં NSG શૂટર કમાન્ડો તૈનાત છે. વડાપ્રધાનના કાફલામાં લગભગ 100 લોકોની સુરક્ષા ટીમ તેમની સુરક્ષા માટે દોડે છે.

• વડાપ્રધાન જ્યારે દિલ્હી કે અન્ય રાજ્યમાં ક્યાંક જાય છે ત્યારે સુરક્ષાના કારણોસર તેમનો રૂટ લગભગ 7 કલાક પહેલા નક્કી કરવામાં આવે છે. આ સાથે વૈકલ્પિક માર્ગો પણ નક્કી કરાયા છે. જેનું પહેલાથી જ રિહર્સલ કરવામાં આવ્યું છે. વડાપ્રધાન જે માર્ગ પરથી પસાર થવાના હોય તે માર્ગના 4 થી 5 કલાક પહેલા બંને બાજુએ દર 50 થી 100 મીટરે પોલીસ જવાનો તૈનાત કરવામાં આવે છે. પીએમનો કાફલો પસાર થાય તેની બરાબર 10 થી 15 મિનિટ પહેલા તે માર્ગ પર સામાન્ય અવરજવર પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ છે. રસ્તાની બંને બાજુ સ્થાનિક પોલીસ તૈયાર છે.

• સંબંધિત રાજ્યની પોલીસ કાફલાની આગળ ચાલે છે
• દિલ્હી અથવા સંબંધિત રાજ્યની પોલીસના વાહનો પીએમના કાફલાની આગળ દોડે છે. જે માર્ગને સાફ કરે છે. માત્ર સ્થાનિક પોલીસ એસપીજીને માર્ગ પર આગળ વધવા માટે જાણ કરે છે. આ પછી કાફલો આગળ વધે છે. પીએમના કાફલા માટે હંમેશા બે વૈકલ્પિક રૂટ હોય છે. મુખ્ય માર્ગમાં કોઈપણ તકનીકી અથવા અન્ય સમસ્યાના કિસ્સામાં SPG વૈકલ્પિક માર્ગનો ઉપયોગ કરે છે. જો પીએમ પ્લેનમાં મુસાફરી કરી રહ્યા હતા. તેથી જ્યારે હવામાન ખરાબ હોય ત્યારે પણ તેઓ વૈકલ્પિક માર્ગો દ્વારા મુસાફરી કરે છે જે પહેલાથી નક્કી છે. જ્યારે વડાપ્રધાનનો કાફલો દિલ્હી સિવાય અન્ય રાજ્યમાં હોય છે. તેથી તેમના સુરક્ષા વર્તુળમાં બહારના વર્તુળની જવાબદારી સ્થાનિક પોલીસની છે. PMની મુલાકાતના માત્ર 3-4 દિવસ પહેલા SPG સમગ્ર રૂટનું નિરીક્ષણ કર્યા બાદ રૂટ નક્કી કરે છે. આ સાથે બે વૈકલ્પિક માર્ગો પણ નક્કી કરવામાં આવ્યા છે અને તે બંને વૈકલ્પિક માર્ગો પર મુખ્ય માર્ગની જેમ સંપૂર્ણ સુરક્ષા વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. જો કોઈ સંજોગોમાં પીએમનો રૂટ બદલાય છે તો એસપીજી આ માહિતી સ્થાનિક પોલીસ સાથે શેર કરે છે. છેલ્લી ઘડી સુધી એ નક્કી નથી થયું કે પીએમ કયા રસ્તે રવાના થશે. આ બધું સુરક્ષા ખાતર કરવામાં આવે છે.

• PMની મુલાકાત સુરક્ષા પ્રોટોકોલ
• IBના ભૂતપૂર્વ સ્પેશિયલ ડાયરેક્ટર યશોવર્ધન આઝાદ કહે છે કે PMની સુરક્ષા ઉચ્ચ સ્તરની છે. SPG પાસે નજીકની સુરક્ષાની જવાબદારી છે પરંતુ અન્ય તમામ સુરક્ષા વ્યવસ્થા અને બાહ્ય સુરક્ષા રાજ્યની જવાબદારી છે. બાહ્ય સુરક્ષા માટે રાજ્ય સંપૂર્ણપણે જવાબદાર છે. કોઈપણ સંજોગોમાં રાજ્યએ યોજનામાં અચાનક ફેરફાર કરવા માટે અથવા જો જરૂર હોય તો તૈયાર રહેવું જોઈએ. PM હવાઈ માર્ગે જઈ શકે છે પરંતુ વૈકલ્પિક-રોડ માર્ગ સાફ રાખવાની અને હંમેશા રસ્તા પર સુરક્ષા વ્યવસ્થા રાખવાની જરૂર છે. સ્થાનિક પોલીસે રોડ ક્લિયરન્સ જાળવવાનું હોય છે. બ્રિજ પર આવતા ભીડ માટે પોલીસની રોડ ક્લિયરન્સ પાર્ટી જવાબદાર છે, તેની જવાબદારી રાજ્યની છે. પંજાબમાં બનેલી ઘટના પીએમની સુરક્ષામાં મોટી ખામી છે.

• પીએમની મુલાકાત બ્લુ બુકના આધારે કરવામાં આવી છે
• PMની કોઈપણ રાજ્યની મુલાકાતતે ગૃહ મંત્રાલયની બ્લુ બુક પર આધારિત છે. બ્લુ બુકમાં પીએમની મુલાકાતને લઈને સુરક્ષા સંબંધિત માર્ગદર્શિકા આપવામાં આવી છે. ગૃહ મંત્રાલય તેને તમામ રાજ્યો અને પોલીસ દળોને પુસ્તિકાના રૂપમાં જારી કરે છે.