આપણો દેશ પ્રાચીન સમયથી તેના ધર્મ અને સંસ્કૃતિ માટે વિશ્વ વિખ્યાત છે. હા અહીં દરેક સ્થળની પોતાની કોઈક વાર્તા અને અદ્ભુત મહાનતા છે અને આ 'વિરૂપાક્ષ મંદિર'ના ભાગરૂપે ત્યાં છે. આ મંદિર પોતાનામાં એક અનોખું મંદિર છે. જેમાં પોતાની અંદર અનેક તથ્યો સમાયેલા છે આવી સ્થિતિમાં આજે અમે તમને આ મંદિર વિશે જણાવીશું. તમને જણાવી દઈએ કે આ મંદિર એક રહસ્યમય મંદિર છે જે ભારતના પ્રખ્યાત ઔતિહાસિક મંદિરોમાં સમાવિષ્ટ છે.
જે કર્ણાટકના હમ્પીમાં સ્થિત છે. એવું માનવામાં આવે છે કે હમ્પી રામાયણ કાળનો 'કિષ્કિંધ' છે અને આ મંદિરમાં ભગવાન શિવના વિરૂપાક્ષ સ્વરૂપની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ પ્રાચીન મંદિર યુનેસ્કો વર્લ્ડ હેરિટેજમાં પણ સામેલ છે. આ મંદિરની ઘણી વિશેષતાઓ છે અને તેની સાથે રહસ્ય પણ જોડાયેલું છે. બ્રિટિશરોએ પણ આ મંદિરનું રહસ્ય જાણવાનો પ્રયત્ન કર્યો પરંતુ તેમને સફળતા મળી નહીં.
ઉલ્લેખનીય છે કે ભગવાન વિરૂપાક્ષ અને તેમની પત્ની દેવી પમ્પાને સમર્પિત આ મંદિરની વિશેષતા એ છે કે અહીંનું શિવલિંગ દક્ષિણ તરફ વળેલું છે. આ એક ધાર્મિક માન્યતા છે કે રાવણે ભગવાન રામ સાથેના યુદ્ધમાં વિજય માટે ભગવાન શિવની પૂજા કરી હતી. આ પછી જ્યારે ભગવાન શંકર દેખાયા રાવણે તેમને લંકામાં શિવલિંગની સ્થાપના કરવાનું કહ્યું.
ભગવાન શિવ રાવણની વારંવારની વિનંતીઓ માટે સંમત થયા પરંતુ તેમણે તેમની સામે એક શરત મૂકી. શરત એ હતી કે લંકા લઈ જતી વખતે શિવલિંગને જમીન પર ન રાખવું જોઈએ. રાવણ શિવલિંગ સાથે લંકા જઈ રહ્યો હતો પરંતુ રસ્તામાં તેણે એક વ્યક્તિને શિવલિંગ પકડી રાખ્યું પરંતુ તેના વજનને કારણે તેણે શિવલિંગને જમીન પર રાખ્યું. ત્યારથી આ શિવલિંગ અહીં જ રહ્યું અને હજારો પ્રયત્નો પછી પણ તેને હલાવી શકાયું નહીં.
જણાવી દઈએ કે વિરૂપાક્ષ મંદિરની દિવાલો પર તે ઘટનાની તસવીરો બનાવવામાં આવી છે અને બતાવવામાં આવ્યું છે કે રાવણ શંકરને ફરીથી શિવલિંગ ઉપાડવા માટે પ્રાર્થના કરી રહ્યો છે પરંતુ ભગવાન શિવ ના પાડી દે છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે આ ભગવાન વિષ્ણુનું નિવાસસ્થાન હતું પરંતુ તેમણે આ સ્થાનને રહેવા માટે ખૂબ મોટું માન્યું અને પાછા ક્ષીરસાગર ગયા.
બીજી બાજુ સ્થાનિક માન્યતાઓ અનુસાર એવું કહેવામાં આવે છે કે આ મંદિર લગભગ 500 વર્ષ જૂનું છે. દ્રવિડ સ્થાપત્ય શૈલીમાં બનેલા આ મંદિરનું ગોપુરમ 500 વર્ષ પહેલા બનાવવામાં આવ્યું હતું જે 50 મીટર ઉંચું છે. ભગવાન શિવ અને દેવી પંપા સિવાય અહીં ઘણા નાના મંદિરો છે. વિરૂપાક્ષ મંદિરનું નિર્માણ વિક્રમાદિત્ય II ની રાણી લોકમાહા દેવીએ કર્યું હતું. આ મંદિર 'પંપાવતી' મંદિર તરીકે પણ ઓળખાય છે.
તમને જણાવી દઈએ કે આ મંદિરની એક વિશેષતા એ છે કે તેના કેટલાક સ્તંભો સંગીતનો અવાજ બનાવે છે. તેથી જ તેમને 'સંગીત સ્તંભ' પણ કહેવામાં આવે છે. આ વિષય વિશે પ્રચલિત દંતકથા એ છે કે અંગ્રેજોએ એ જાણવાનો પ્રયત્ન કર્યો કે સંગીત સ્તંભોમાંથી કેવી રીતે બહાર આવ્યું. આ માટે તેણે આ મંદિરના સ્તંભોને તોડીને જોયું. તો તેઓ પણ આશ્ચર્ય પામ્યા કારણ કે સ્તંભો અંદરથી ન તો પોલા હતા અને ત્યાં કંઈ પણ નહોતું. આ રહસ્ય આજદિન સુધી શોધી શકાયું નથી અને આ વસ્તુ આ મંદિરને 'રહસ્યમય મંદિર' ની શ્રેણીમાં સમાવે છે.
તે જ સમયે એક ખાસ બાબત એ છે કે તુંગભદ્રા નદીના દક્ષિણ કિનારે હેમ કૂટ ટેકરીની તળેટીમાં બનેલા આ મંદિરનું ગોપુરમ 50 મીટર ઉંચું છે. આ મંદિરમાં ભગવાન શિવ સિવાય ભુવનેશ્વરી અને પંપાની મૂર્તિઓ પણ બનાવવામાં આવી છે. આ મંદિરની નજીક નાના મંદિરો છે જે અન્ય દેવી -દેવતાઓને સમર્પિત છે. વિરૂપાક્ષ મંદિરનું નિર્માણ વિક્રમાદિત્ય II ની રાણી લોકમાહા દેવીએ કર્યું હતું. આ મંદિર દ્રવિડ સ્થાપત્ય શૈલીમાં ઈંટ અને ચૂનાથી બનેલું છે. તેને યુનેસ્કોની ઘોષિત રાષ્ટ્રીય ધરોહરમાં પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
0 Comments