ભારતમાં ઘણા મહાન વૈજ્ઞાનિકો હતા જેમ કે કનાડ રૃષિ, ભારદ્વાજા રૃષિ, બૌધાયન, ભાસ્કરાચાર્ય, વરાહમિહિરા, ચરક, સુશ્રુત, પાણિની, મહર્ષિ અગસ્ત્ય વગેરે. તેમાંથી એક નાગાર્જુન હતા. તમને જણાવી દઈએ કે ભારતના ઈતિહાસને ઘડવામાં આ માણસોએ મહત્વનું યોગદાન આપ્યું છે. આ મહાપુરુષોના નામની ઘણી વાર્તાઓ ભારતના ઔતિહાસિક પાના પર જોવા મળે છે. જે આજે પણ કોઈ માર્ગદર્શનથી ઓછું નથી. આ લેખમાંથી આપણે લગભગ 3 હજાર વર્ષ પહેલાની રસાયણશાસ્ત્ર અને ધાતુશાસ્ત્ર વિશે જાણીશું.
પ્રાચીન ભારત 3000 વર્ષ પહેલા પણ ધાતુશાસ્ત્ર અને રસાયણશાસ્ત્રમાં મોખરે હતું. આનો પુરાવો 1600 વર્ષ પહેલા દિલ્હીના મેહરોલીમાં સ્થિત 'લોખંડનો સ્તંભ' પણ છે જેમાં આજ સુધી કોઈ કાટ લાગ્યો નથી. નાગાર્જુનની જન્મ તારીખ અને જન્મ સ્થળ વિશે અલગ અલગ મંતવ્યો છે. એક અભિપ્રાય મુજબ તેનો જન્મ 11 મી સદીમાં થયો હતો અને અન્ય અભિપ્રાય અનુસાર નાગાર્જુનનો જન્મ 1931 માં ગુજરાતમાં સોમનાથ નજીક દહક ગામમાં 10 મી સદીની શરૂઆતમાં થયો હતો. આ સિવાય તિબેટીયન લોકો તેમના જન્મ વિશે અલગ માન્યતા ધરાવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે બૌદ્ધ કાળમાં પણ નાગાર્જુન હતા.
નાગાર્જુને 'સુશ્રુત સંહિતા'ના પૂરક તરીકે'ઉત્તર તંત્ર 'નામનું પુસ્તક પણ લખ્યું હતું. નાગાર્જુને રસાયણશાસ્ત્ર અને ધાતુશાસ્ત્ર પર ઘણું સંશોધન કાર્ય કર્યું. તેમણે રસાયણશાસ્ત્ર પર ઘણા પુસ્તકો લખ્યા જેમાં 'રાસ રત્નાકર' અને 'રાસેન્દ્ર મંગલ' ખૂબ પ્રખ્યાત છે. તેમણે તેમના પુસ્તક રાસ રત્નાકરમાં તમામ ધાતુઓને શુદ્ધ કરવાની પદ્ધતિ વિશે લખ્યું હતું. એટલું જ નહીં તેમણે તેમના પુસ્તકોમાં એ પણ ઉલ્લેખ કર્યો છે કે કેવી રીતે કોઈપણ ધાતુને સોનામાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવે છે.
રસાયણશાસ્ત્રી અને ધાતુશાસ્ત્રી હોવા સાથે તેમણે તેમની તબીબી કુશળતાથી ઘણા અસાધ્ય રોગો માટે દવાઓ તૈયાર કરી. તબીબી વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં તેમના પ્રખ્યાત પુસ્તકો 'કાક્ષપુત્રતંત્ર', 'આરોગ્ય મંજરી', 'યોગ સાર' અને 'યોગાષ્ટક' છે. તે પણ અમૃત શોધવા માંગતો હતો. આ માટે તેણે એક મોટી લેબ પણ બનાવી. જેમાં તેણે પોતાની મોટાભાગની શોધ કરી હતી. આ દરમિયાન તેમણે સખત મહેનત પછી તમામ ધાતુઓને સોનામાં રૂપાંતરિત કરવાની પદ્ધતિ શોધી.
દવાઓની શોધ કર્યા પછી નાગાર્જુને અમર બની શકે તેવી વસ્તુઓ શોધવાનું શરૂ કર્યું. અને તે આખો સમય આ શોધમાં વ્યસ્ત હતો. તેના કારણે તેના રાજ્યમાં અંધાધૂંધી ફેલાવા લાગી.જ્યારે તેના દીકરાએ તેને આ વાત જણાવી અને તેને રાજ્ય તરફ ધ્યાન આપવા કહ્યું તેથી તેણે પોતાના પુત્રને કહ્યું કે તે અમર બનવાની દવા શોધી રહ્યો છે. આ સાંભળીને તેનો દીકરો ખૂબ ખુશ થયો પણ તેણે આ વાત તેના મિત્રને પણ જણાવી. જેના કારણે તેની હત્યા ષડયંત્ર હેઠળ કરવામાં આવી હતી.
0 Comments