હવન કરતી વખતે સ્વાહા શબ્દ શા માટે બોલાય છે જાણો તેની પાછળની કથા

• હવનનું હિન્દુ ધર્મમાં ઘણું મહત્વ છે અને કોઈપણ પૂજા દરમિયાન લોકો હવન કરે છે. હવન દરમિયાન અનેક દેવી-દેવતાઓને યાદ કરવામાં આવે છે અને તેમને પ્રસાદ સહિતની ઘણી વસ્તુઓ અર્પણ કરવામાં આવે છે. હવન કરવા માટે હવી લાયક પદાર્થ એટલે કે હવનની યોગ્ય સામગ્રીનો ઉપયોગ ચોક્કસપણે થાય છે અને આ સામગ્રી અર્પણ કરતી વખતે સ્વાહા શબ્દ ચોક્કસપણે બોલાય છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો શા માટે અગ્નિદેવમાં હવિષ્ય મૂકીને સ્વાહા શબ્દ બોલાઈ છે અને શબ્દ બોલ્યા પછી જ સામગ્રી ચઢાવવામાં આવે છે. પંડિતોના મતે સ્વાહા શબ્દ ન બોલાય ત્યાં સુધી કોઈ યજ્ઞ સફળ માનવામાં આવતો નથી. ખરેખર, આ શબ્દની પાછળ એક વાર્તા છે અને આ વાર્તામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે હવન માં સામગ્રી મૂકતી વખતે સ્વાહા શબ્દ કેમ બોલાય છે.

• સ્વાહા સંબંધિત વાર્તાઓ -
• એવું કહેવામાં આવે છે કે સ્વાહા એ અગ્નિ દેવની પત્ની છે અને તેમના નામનો અર્થ તે છે કે તેની સાથે સંકળાયેલા લોકોને વસ્તુઓ યોગ્ય અને સલામત રીતે પહોંચાડવી. તે જ સમયે શ્રીમદ્ ભાગવત અને શિવ પુરાણ જેવા આપણા ગ્રંથોમાં સ્વાહાનું વર્ણન છે. આ ગ્રંથો અનુસાર કોઈ પણ પ્રકારનું હવન અથવા યજ્ઞ સંપૂર્ણ માનવામાં આવતું નહીં અને જ્યાં સુધી હવન ભગવાન દ્વારા ધારણ કરવામાં ન આવે. અને દેવતા દ્વારા હવનનું ગ્રહણ ત્યારેજ કરવામાં આવે છે કે જ્યારે હવન માં હોમેલી સામગ્રી હોમતા પેહલા સ્વાહા શબ્દ બોલાય. સ્વાહા શબ્દનો ઉચ્ચાર થતાંની સાથે જ હવનની સામગ્રી દેવતાઓ દ્વારા સ્વીકારવામાં આવે છે અને જે વ્યક્તિ આ હવન કરે છે તેની ઈચ્છા પણ પૂરી થાય છે અને તેનો હવન સફળ થાય છે.

• પૌરાણિક કથા
• દંતકથા અનુસાર સ્વાહા દક્ષ પ્રજાપતિમાં જન્મી હતી અને તેમની પુત્રી હતી. દક્ષા પ્રજાપતિએ તેની પુત્રી સ્વાહા ના અગ્નિદેવ સાથે લગ્ન કર્યાં હતા. એવું કહેવામાં આવે છે કે અગ્નિદેવ કોઈ પણ હવનની સામગ્રી તેની પત્ની સ્વાહા દ્વારા મેળવે છે અને સ્વાહા દ્વારા તે હવનમાં આપવામાં આવતી સામગ્રી અન્ય દેવતાઓમાં વહેંચે છે. તેથી જ આજે પણ લોકો હવનમાં કોઈ સામગ્રી કે ભોગ મુકતા પહેલા સ્વાહા શબ્દ બોલે છે અને તે પછી તે સામગ્રી અગ્નિદેવને હવનમાં અર્પણ કરે છે. જેથી આ દેવી તે ભગવાનને અવશ્ય પોહચાડે.

• બીજી દંતકથા
• સ્વાહા શબ્દ વિશે બીજી પૌરાણિક કથા એ છે કે આ દંતકથા અનુસાર સ્વાહા પ્રકૃતિની કળા હતી અને લાંબા ગાળે તેણીએ અગ્નિ દેવ સાથે લગ્ન કર્યાં હતાં. જે પછી ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ સ્વાહાને આ વરદાન આપ્યું કે કોઈપણ હવન માં હોમાવામાં આવેલી સામગ્રી કોઈ પણ દેવતા તેમના વગર સ્વીકારી શકશે નહીં. તેથી જ લોકો તેમનું નામ પેહલા લ્યે છે અને પછી વસ્તુઓ અગ્નિમાં હોમે છે. જેથી તેમના દ્વારા અપાતી હવનની સામગ્રી સ્વાહા દેવતાઓને પહોંચાડી આપે છે.